درباره ى آزادى

خیلى جالب است که کسانى مثل موسى صدر، بندگى را عین آزادى میدانند. یعنى تا انسان واقعا رها نباشد بندگى واقعا رخ نمیدهد.

این تفاوت بنیادینى میان مفهوم آزادى در دو گفتمان اخلاقى شرقى و غربى است. اینجا اخلاق یک مسئله ى فردیست که نباید تسرى اش به جامعه داد. ولى آنجا اتفاقا یک مسئله ى جمعیست. اینجا با اینکه شرعا حق ندارى درمورد دیگران قضاوت کنى، اما ابدا پذیرفته نیست که یک سرى رفتارها جمعى شود. ولى آنجا نباید درمقابل تغییرات اجتماعى موضع گرفت. این تفاوت اولین چیزیست که از تقابل این دو مفهوم از آزادى به ذهن مى آید، که یکى به بندگى میرسد و دومى به اسارت.